De rood gestifte lippen en het vers geföhnde kapsel maken haar een gracieuze verschijning. Haar wenkbrauwen zijn extra donker aangezet, waardoor het lijkt alsof ze continu verbaasd is. De bleke huid rijmt met de sneeuwwitte lok haar die langzaam voor haar gezicht dreigt te vallen. Een kleine zucht die niemand horen mag, ontglipt haar mond.
Drella is de naam.
Maar zonder de stropdas, make-up, en pruik bestaat ze niet meer. Ze is het alter ego van popart kunstenaar Andy Warhol. Haar naam is een combinatie van de mysterieuze Dracula en sprookjesachtige Cinderella.
Het aanmeten van een ‘andere ik’ is een vrijheid die kunstenaars vaker verzilveren. Welke hedendaagse kunstenaars zijn er nu, bijna veertig jaar na de eerste bemanteling van Warhol, die soms opereren vanuit een zelf gecreëerd personage?
Hier volgt een eerste inventaris van mister Motley, maar verwacht in de toekomst zeker meer.
a.k.a. Isaac Weiss
Rinus van de Velde is een kunstenaar die veelal grote houtskooltekeningen maakt. In zijn verhalende beelden geeft hij zichzelf vaak de hoofdrol in steeds een verschillende gedaante. De ene keer vertolkt hij de rol van een schaakgrootmeester, de andere keer is hij een dichter. Door zichzelf in de positie te plaatsen van de figuren op de tekeningen, kan de kunstenaar zich inleven en meer te weten komen over het doen en laten van de ander. ‘De leugen is vaak interessanter dan de waarheid’, vertelt hij. Hiermee lijkt hij de kern te raken van de liefde tussen kunstenaars en hun fictieve identiteit. Kunstwerken zijn op zichzelf al vervormde waarheden: schilderijen en geënsceneerde foto’s zijn geen voorgenomen representaties van de realiteit, maar altijd een verbeelding van hoe de maker het ziet. Als toch-niet-waarheid-verteller is het voor een kunstenaar misschien een minder grote stap om jezelf te verliezen in een zelf gecreëerde, andere ik.
Daarnaast: als obsessieve – dat zegt hij, niet ik – tekenaar, leeft Van de Velde in gevangenschap tussen de vier muren van zijn atelier. Dag in dag uit vult hij grote witte vellen met zijn taferelen. ‘Als ik zou vertellen wat ik echt meemaak, dan was ik na twee tekeningen klaar’, geeft hij toe. Door zich in te beelden hoe het avontuurlijke leven van de fictieve Isaac Weiss eruit ziet, heeft de kunstenaar een onuitputtelijke bron van inspiratie, zonder daar zijn atelier voor te hoeven verlaten.
a.k.a. Nizar Mourabit
‘In order to make my life and therefore my art more exciting I often imagine being someone else’, verklaart Nelle Boer. Om zijn maatschappijkritische werk optimaal te kunnen onderzoeken, meet de kunstenaar zich verschillende identiteiten aan zodat hij zich kan inleven in de ander. Zijn meest opvallende alter ego is de Marokkaanse politicoloog Nizar Mourabit. Het kostte Boer een half jaar om de identiteit van deze ‘andere ik’ volledig te maken. Met een bewerkte pasfoto, zelfbedachte naam en waterdichte levensgeschiedenis, hoefde niemand erachter te komen dat Mourabit eigenlijk niet echt bestond. Als ‘Marokkaan’ schreef hij artikelen waarin hij voor verzoening wilde zorgen in het steeds meer polariserende Nederland. Opiniewebsites en kranten liepen weg met de journalist die zich uitsprak tegen het jihadisme en zijn vrienden opriep om in het land te blijven. Toen zijn populariteit groeide, nodigden ook radiozenders en televisieprogramma’s Mourabit uit in hun uitzendingen. Boer kon dit onder het motto ‘ik schrijf beter dan ik spreek’ enkele keren afwijzen, maar al snel zat hij klem. De enige oplossing: op de biechtstoel. In een interview met de Correspondent[1] doet hij het verhaal over zijn alter ego uit de doeken.
a.k.a. Beyoncé
Van alle mogelijke identiteiten koos Dennis van Vreden toch wel het alter ego dat iedereen zou willen hebben - ja, ook jij zong vroeger luidkeels Crazy in Love mee voor de spiegel. Voor zijn performances als Beyoncé, trekt de kunstenaar een strakke bodysuit aan waarna hij zijn lange haren en heupen heen en weer schudt op muziek van de Amerikaanse zangeres. De roze zandbak waarin hij beweegt, heeft de vorm van een schelp. Waar de Griekse godin op het beroemde schilderij De Geboorte van Venus van Botticelli haar tepels en vagina verlegen verbergt achter haar handen en gouden lokken, kent Beyoncé van Vreden geen schaamte. ‘Mijn doel is dat mensen zo lang mogelijk blijven kijken’, vertelt hij in een interview. Die opmerking zet aan het denken. Door je te verschuilen achter het masker van een andere ik, geef je de verantwoordelijkheid van je daden uit handen aan een zelfbedacht personage. In het Nederland van Mark ‘normaal doen’ Rutte, lijkt het ongewoon om ten volste te genieten van alle schijnwerpers die jouw kant op stralen. Een alterego kan dan ook worden gezien als een manier om aan die truttigheid te kunnen ontsnappen
a.k.a Aaron Brown
Hij verzamelde pasfoto’s van vijf vrienden om een uniek gezicht samen te stellen: de ogen van hemzelf, de kaaklijn van zijn vriendin en de baard van zijn huisgenoot vormen samen het uiterlijk van Aaron Brown. Het project van Curtis Wallen balanceert op het randje van kunst en activisme. Met zijn zelfbedachte alter ego wil de kunstenaar de twijfelachtige kracht van het internet blootleggen. Wallen heeft nooit als zijn alter ego een stap buiten de deur gezet, maar toch is het hem gelukt om via het web een rijbewijs aan te vragen, zorgverzekering af te sluiten en met bitcoins online aankopen te doen. Zijn ‘geest’ is het bewijs dat een volledig digitaal bestaan genoeg is om als een fysiek persoon gezien te worden.
a.k.a. Roberta Breitmore
Hedendaags is dit voorbeeld niet te noemen, maar kunstenares Lynn Hersman Leeson moet om haar volharding in het rijtje. Zij ging vier jaar lang (van 1974 tot 1978) door het leven als het personage Roberta Breitmore, maar dit stopte niet bij het bedenken van een andere naam en het ontwikkelen van een unieke kledingstijl. Het alter ego van Hershman Leeson werd (bijna?) een echt persoon: ze haalde een eigen rijbewijs, had een onafhankelijk liefdesleven en zag een psychiater. Roberta Breitmore was een kunstwerk an sich. Critici waren van mening dat de kunstenares zo bang was om dicht bij zichzelf te komen, dat zij een uitvlucht zag in het dwangmatig zijn van iemand anders. Toch, na de vier jaar, hing ze Breitmore aan de wilgen. Alles dat rest is haar rode stippelrok, ontvangen brieven en creditcards, als relikwieën van een overleden geliefde. Hoe intensief moet een tweede leven worden geleefd, om het niet slechts als tweede leven te zien?
a.k.a. Baby Ikki & Mike
Kunstenaar Michael Smith opereert onder twee verschillende alter ego’s. Twee héél verschillende alter ego’s. Bij de eerste, Baby Ikki, verkleedt Smith zich als klein kind. Met een grote luier, speen in de mond en gebreid zonnehoedje paradeert hij over de straten van New York. Ikki is geboren uit de wens om een genderneutrale identiteit uit te stralen, maar bij zijn performances in romper staan vooral de onbevangenheid en speelsheid die het kind-zijn met zich meebrengt centraal.
Het andere alter ego van de kunstenaar luistert naar de naam Mike. Mike is een gewone man, met een gewone baan en een gewone kledingkast. Het lijkt misschien vanzelfsprekend om een andere identiteit te creëren die uitbundiger, kleurrijker en extravaganter is dan jijzelf bent, maar Mike is de belichaming van de Amerikaanse versie van Jan Modaal. Alles in het leven van Mike staat in dienst van het burgelijke leven. Aan de ene kant lijkt het alsof de kunstenaar het bestaan in een driedelig pak in het geheim ambieert – het eenvoudige leven is misschien wel heel overzichtelijk -, maar anderzijds maakt hij zijn eigen alter ego belachelijk. Zo laat hij Mike omkleden voor feestjes waar hij nooit voor zal worden uitgenodigd en verplicht hij hem om iedere avond twee nieuwe woorden uit het woordenboek te leren om zijn vocabulaire uit te breiden. Mike is doorsnee, maar toch wil Smith Mike zijn.
[1] https://decorrespondent.nl/1935/zo-word-je-een-veelgevraagde-mediamarokk...